Trong cuốn sách Quy tắc bất bại, Rickson Gracie – một võ sư jiu-jitsu nổi tiếng – cho rằng: “Những thứ khiến con người thấy sợ hãi phần lớn là những thứ chưa biết”. Đối với dịch cúm do virus Corona mới (COVID-19) đang hoành hành trên khắp thế giới hiện nay, thứ mọi người chưa biết và làm cho mọi người cảm thấy mơ hồ, bất an, lo lắng là vấn đề liệu Covid-19 có thể lây lan trong một hồ bơi hay không. Vì vậy, trong bài viết này, tôi muốn chia sẻ một số thông tin chính thống về vấn đề này và một số ý kiến có thể giúp người bơi an toàn hơn.
Gần đây, Trung tâm Giám sát Bảo vệ sức khỏe (Health Protection Surveillance Centre – viết tắt là HPSC) – Cơ quan có thẩm quyền được chỉ định liên lạc với Trung tâm phòng chống dịch bệnh châu Âu (ECDC) và là Tổ chức Y tế thế giới quốc gia của Ireland (WHO), Cơ quan quản lý Y tế quốc tế (IHR) về các bệnh truyền nhiễm – đã phát hành một Thư thông báo ngắn vào ngày 5/3/2020 để trả lời cho bất kỳ mối lo ngại nào về việc liệu coronavirus (virus COVID-19) có thể lây truyền qua nguồn cung cấp nước uống hay nước hồ bơi có clo hay không.
Đối với hồ bơi có xử lý nước bằng clo, việc vận hành theo “khuyến nghị hiện tại / thực hành tốt nhất” có nghĩa là duy trì lượng clo dư ít nhất là 1,0 mg / l (tùy thuộc vào loại bể bơi và hóa chất clo được sử dụng, ví dụ như bể sục spa Jacuzzi cần có lượng dư cao hơn).
Vấn đề HPSC đặt ra là: “Nếu nguồn nước uống hoặc hồ bơi được khử trùng bằng clo phù hợp với các khuyến nghị hiện tại / thực hành tốt nhất thì có đủ để vô hiệu hóa virus COVID-19 không?”.
Và câu trả lời của HPSC là CÓ – việc tuân thủ thực hành diệt khuẩn được khuyến nghị hiện nay là đủ để vô hiệu hóa virus COVID-19 trong nước uống và bể bơi được khử trùng bằng clo.
⚠️Tuy nhiên, có 2 điều cần lưu ý ở đây là:
1. Mặc dù clo có thể vô hiệu hóa coronavirus (như ý kiến của HPSC) nhưng một số hồ bơi có thể không được diệt khuẩn bằng clo đúng cách và có thể không vô hiệu hóa virus hoàn toàn.
Vậy thế nào là diệt khuẩn bằng clo không đúng cách? Hàm lượng Clo dư trong một hồ bơi cần duy trì ở mức 1 – 3ppm (tức 1 – 3 mg/l) là lý tưởng. Khi nồng độ Clo quá thấp, nó sẽ tạo môi trường thuận lợi cho việc phát triển của vi khuẩn và tảo trong hồ bơi. Nồng độ Clo dư quá cao sẽ ảnh hưởng đến trực tiếp cơ thể con người, gây đau mắt, ngứa ngoài da, tạo mùi hắc… Bạn có thể kiểm tra nhanh bằng mắt thường về vấn đề này. Nếu clo quá cao thì nước sẽ nồng nặc mùi clo và bạn sẽ cảm thấy da bị ngứa. Nếu clo quá thấp thì bạn sẽ thấy nước có màu xanh rêu, đục, khó nhìn thấy đáy, thành hồ có nhiều rong rêu. Vì vậy, chỉ lựa chọn những hồ nước trong và nhìn thấy tận đáy để bơi thôi.
2. Virus COVID-19 có 2 đường lây: trực tiếp và gián tiếp. Về đường lây trực tiếp, điều quan trọng là bạn không chỉ nghĩ về bản thân nước hồ bơi mà còn phải nghĩ về trạng thái ở gần với những người khác trong làn bơi của bạn, trong phòng thay đồ, tại khu vực bán vé và soát vé, và trên đường đến và đi từ hồ bơi. Về đường lây gián tiếp, bạn phải để ý đến tay nắm cửa, mặt bàn, trang thiết bị dụng cụ, thành hồ bơi … tất cả những thứ mà bạn có thể sờ, nắm, chạm vào khi đến hồ bơi tập luyện.
Về vấn đề này, người bơi nên tuân thủ 4 lời khuyên sau khi đến các hồ bơi:
- Thực hành vệ sinh thật tốt theo các khuyến cáo của Bộ Y tế (mang khẩu trang; tránh chạm vào mắt, mũi và miệng càng nhiều càng tốt; rửa tay thường xuyên bằng xà phòng kháng khuẩn; che mũi và miệng khi ho hoặc hắt hơi; …). Bạn nên nhớ rằng khi bạn ra khỏi nhà thì bạn đã tăng nguy cơ lây nhiễm. Điều đó không có nghĩa là bạn phải ở nhà, đóng chặt cửa, cách ly với thế giới bên ngoài (vì chúng ta vẫn phải đi làm, đi chợ, đi học) mà điều đó có nghĩa là nếu bạn đi đến một hồ bơi thì khả năng bạn tiếp xúc với nguồn lây nhiễm cũng giống như bạn đi đến bất cứ một địa điểm nào khác.
- Trong túi đồ bơi của bạn, ngoài những vật dụng thông thường, nên có thêm một chai dung dịch rửa tay khô sát khuẩn.
- Hạn chế “bơi ốc”, tức bơi thì ít mà đứng ở các đầu hồ nói chuyện phiếm thì nhiều với những người bơi xung quanh. Điều này nhằm tránh việc tiếp xúc gần với những người bơi khác. Cứ một mình “lẳng lặng” mà bơi thôi. Còn việc bạn bị một người đang nhiễm bệnh quay mặt sang bạn ho một cái vừa đúng khi bạn bơi đến đầu hồ thì xác suất gặp phải trường hợp này không cao lắm đâu!
- Ở nhà nếu bạn bị ốm. Nếu bạn cảm thấy không được khỏe, tốt nhất bạn nên ở nhà để tránh lây bệnh cho người khác. Nếu bạn cảm thấy vẫn còn sức, hãy thử tập đi bộ nhẹ nhàng hoặc kết hợp thêm các bài tập trên cạn tại nhà cho đến khi bạn cảm thấy khỏe hơn. Nếu bệnh trở nặng, hãy liên hệ với cơ quan y tế gần nhà để được tư vấn điều trị.
Đề xuất những hành động an toàn của người đi bơi:
- Mang khẩu trang và một dung dịch rửa tay khô sát khuẩn trên đường đến và đi từ hồ bơi. Vẫn mang khẩu trang khi mua vé ở khu vực bán vé và trên đường đến phòng thay đồ. Đến phòng thay đồ, rửa tay bằng dung dịch sát khuẩn, tháo khẩu trang và thay đồ.
- Sau khi thay đồ, nếu bạn muốn khởi động cạn, hãy đứng khởi động với một khoảng cách an toàn với những người bơi khác.
- Khi xuống nước bơi, nên có nón bơi và kính bơi đầy đủ. Lựa chọn đường bơi phù hợp (ít người bơi, cùng trình độ bơi) và cố gắng bơi liên tục, không dừng ở các đầu hồ để nói chuyện nhiều. Nếu dừng ở đầu hồ để thở nước thì cũng hạn chế nói chuyện với người bơi khác. Khi bơi, tránh khạc nhổ, xì mũi bừa bãi lên thành hồ để đảm bảo sức khoẻ cho nhau và tránh lây nhiễm.
- Khi bơi xong, tắm lại kỹ, mặc đồ, rửa tay lần nữa bằng dung dịch sát khuẩn, đeo khẩu trang và rời khỏi hồ bơi
- Khi về đến nhà hay về đến cơ quan, uống một ly nước nóng.
Những suy nghĩ tích cực trong mùa dịch bệnh:
- Chuyện dịch bệnh là chuyện không thể kiểm soát (bạn không bắt nó tự dừng được), nhưng chuyện bạn có lây nhiễm hay không lại là chuyện có thể kiểm soát. Nếu bạn nắm được cơ chế lây nhiễm, thực hiện tốt những khuyến cáo và lời khuyên thì tôi nghĩ khả năng lây nhiễm khi đi bơi không cao hơn khả năng lây nhiễm ở cơ quan làm việc hay ở những nơi khác. Chúng ta đừng suy diễn. Mặc dù thế giới chưa ghi nhận ca lây nhiễm nào tại hồ bơi nhưng chúng ta cứ định hình ngay trong đầu “Xuống nước bơi sẽ dễ lây bệnh Corona” như thể “Cô-Vy biết bơi rành lắm vậy”!
- Trong thời buổi dịch bệnh, bạn tìm cách sống chung với Cô-Vy đang “lởn vởn” với ý thức bảo vệ cao nhất thì tốt hơn là bạn tìm cách trốn chạy khỏi nó. Việc gì cần làm thì vẫn phải làm nhưng cẩn trọng phòng tránh hoặc dùng những cách thức khác thay thế cho an toàn hơn. Việc gì không nhất thiết phải làm, có làm cũng được mà không làm cũng chẳng sao, thì có thể bấm nút pause (tạm dừng).
- Một trong những việc cần làm trong thời buổi Cô-Vy là cải thiện hệ miễn dịch, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể nhằm giúp cơ thể “lập một phòng tuyến vững mạnh” để chống lại mọi virus xâm nhập. Để cải thiện hệ miễn dịch thì tập thể dục đều đặn là một trong những cách thức hiệu quả nhất. Những người chăm hoạt động thể chất hiếm khi ốm đau và cũng hồi phục nhanh hơn nếu không may bị bệnh. Lười vận động không chỉ khiến cho cơ thể cảm thấy uể oải mà còn làm yếu đi hệ miễn dịch và sức đề kháng. Đây là vấn đề liên quan đến mối quan hệ phòng và chống. Cách ly các trường hợp có tiếp xúc với người nhiễm hoặc nghi nhiễm là cách thức chống lây nhiễm hiệu quả nhất, còn tập thể dục là cách thức phòng lây nhiễm hiệu quả nhất. Trong phác đồ điều trị virus COVID-19 của Bộ Y tế, ngoài phần phát hiện và xử trí kịp thời các triệu chứng thì còn có phần tập trung nâng cao thể trạng của bệnh nhân. Khi nhiễm bệnh, vào bệnh viện cũng phải nâng cao thể trạng, vậy tại sao chúng ta không nâng cao thể trạng ở ngoài để khỏi vào bệnh viện tập trung?
Tóm lại:
Ai cũng có nỗi sợ của riêng mình, nhưng Cô-Vy là nỗi sợ chung của mọi người. Vì vậy, bài viết này không nhằm mục đích kêu gọi mọi người đi bơi mà nhằm mục đích cung cấp thông tin chính thống và đưa ra những lời khuyên hữu ích để mọi người quyết định lựa chọn một cách thông minh.
Trong thời Cô-Vy, suy nghĩ tích cực và vận động tích cực phải song hành.
Điều quan trọng là mỗi người bơi đều phải có ý thức góp phần ngăn chặn sự lây lan của bệnh tật tại hồ bơi để giữ cho cộng đồng bơi có nơi sinh hoạt an toàn. Cô-Vy không chừa một ai, nhưng với ý thức tự bảo vệ cao của từng người bơi, Cô-Vy “không có cửa” bén mảng đến hồ bơi!
Chung Tấn Phong
