Bơi lội là một hoạt động tuyệt vời nhưng đôi khi bạn lại cảm thấy khá bực mình khi gặp những người bơi chung không biết điều. Thật ra, trách họ cũng tội, đa phần người bơi hiện nay chưa nắm được một số quy ước trong việc chia sẻ không gian sử dụng chung ở hồ bơi. Khác với Luật giao thông mà người sử dụng phương tiện nào trên đường cũng phải tuân thủ, trong bơi lội chỉ có những quy ước được nêu ra nhằm giúp mọi người “biết điều” khi bơi chung với những người bơi khác và hy vọng rằng những người bơi khác cũng thực hiện điều tương tự để “biết điều” khi bơi chung với bạn.
Ở các nước, người ta thường gọi là “lap swim etiquette” hay “circle swim etiquette” trong trường hợp này. Etiquette được định nghĩa là một quy ước mặc nhận (của một giới chuyên môn), là các quy tắc chính thức về hành vi đúng đắn hoặc lịch sự trong xã hội, giữa các thành viên của một ngành nghề cụ thể hoặc trong một lĩnh vực hoạt động cụ thể, ví dụ như quy ước về phép xã giao, quy ước ứng xử tại tòa án, bệnh viện, thư viện, trường học, mạng xã hội … Nói ngắn gọn, đó là một quy ước về hành vi đúng đắn – những điều nên và không nên làm – được mặc nhiên thừa nhận trong một lĩnh vực hoạt động nào đó. Nó chưa phải là luật, chưa đến mức phải nộp phạt hay bị chế tài khi vi phạm, mà chỉ mong mọi người cùng hiểu để hành xử đúng trong một phạm vi hoạt động nào đó mà thôi.
Tôi cũng đã đề cập một ít về bơi theo làn trong bài “Văn hóa Bơi”. Trong bài viết này, tôi xin được đề cập sâu hơn một chút về các quy ước này.
Bơi theo làn thực chất là kiểu bơi vòng tròn trong cùng một làn bơi theo quy ước chung: “luôn giữ dây phao bên phải khi bơi”. Tuân thủ quy ước bơi vòng tròn là một “văn hóa bơi” mà bạn phải có, giúp bạn bơi đúng chiều với người bơi khác, tránh bơi lung tung, bơi ngược chiều, bơi băng ngang, bơi cắt đầu người bơi khác! Hãy chắc chắn rằng bạn tuân thủ điều này, ngay cả khi làn đường vắng vì nó chỉ giúp mọi thứ dễ dàng hơn cho mọi người, bao gồm cả bạn, những người bơi khác và nhân viên cứu hộ. Ngoài ra, khi bơi vòng tròn, bạn cần phải biết thêm 10 quy ước chung sau đây:
1. Nhảy xuống làn đường còn trống trước
Nếu có một làn đường trống, hãy nhảy xuống làn đường đó! Đơn giản như vậy.
2. Cho những người bơi khác không gian
Trừ khi hồ bơi đầy ắp người bơi, hãy cho những người bơi khác trong làn đường của bạn một khoảng không gian rộng rãi. Đừng bơi theo sát gót những người bơi khác. Việc bơi sát gót làm người bơi phía trên cảm thấy rất khó chịu. Cứ từ từ nhường nhịn một chút, có gì đâu mà vội mà vàng!
3. Chọn làn đường theo tốc độ của bạn, không phải theo cái tôi của bạn
Hãy chọn một làn đường phù hợp với tốc độ nhanh (hoặc chậm) mà bạn dự định bơi. Nói cách khác, hãy chọn làn đường mà người bơi khác ít có khả năng cản trở việc bơi của bạn và ngược lại. Vì vậy, trong một buổi tập, không nhất thiết bạn bơi cố định ở một làn bơi. Bạn có thể bơi tổ bơi chính ở làn bơi này và thực hiện phần bơi thả lỏng ở làn bơi khác, có thể bơi tay ở làn bơi này và bơi chân ở làn bơi khác! Tùy cơ ứng biến.
4. Không chia đôi làn đường trừ khi được đồng ý
Nếu chỉ có hai người bơi trong một làn thì thường thì họ sẽ chia đôi làn, với mỗi người bơi ở một bên. Đây là điều nên được quyết định giữa hai người bơi – đừng nhảy xuống và cho rằng người bơi kia sẽ tự động hiểu ý bạn làm.
Còn khi bạn là người bơi thứ ba xuống làn đường, hãy làm điều lịch sự là đợi ở đầu hồ cho đến khi cả hai người bơi nhìn thấy bạn và quay trở lại theo kiểu bơi vòng tròn.
5. Tránh đường nếu bạn dừng lại nghỉ
Nếu bạn cần đứng nghỉ sau khi bơi một vài vòng hồ thì điều quan trọng là bạn phải tránh xa khỏi đường của những người đang bơi tiếp tục. Vì vậy, khi dừng lại nghỉ, bạn hãy di chuyển xa về phía góc của làn đường để những người bơi khác có thể quay đầu tại thành hồ mà không bị cản trở. Nếu bạn đứng nghỉ ngơi ở giữa làn đường, đừng ngạc nhiên nếu bạn bị một cú quay vòng lộn của người khác đập vào người. Cũng tương tự như khi bạn đi xe trên đường và đột ngột dừng xe ở giữa đường, việc xe khác trờ tới tông vào bạn là chuyện đương nhiên!
6. Bơi chéo ngang chữ T để quay đầu
Khi thấy chữ T ở dưới đáy hồ, hãy bơi chéo vào giữa làn đường và quay vòng ở giữa làn đường để đạp tường qua dây phao đối điện nhanh hơn. Trong một hồ bơi đông đúc, rất có thể một người bơi khác đang bám sát đằng sau bạn, nếu bạn bơi thẳng vào tường ở bên dây phao này và đạp chéo sang dây phao bên kia sẽ dễ làm cho bạn va đầu với người bơi khác đang trờ tới. Cũng đừng bơi chéo ngang quá sớm trước khi đến ngang chữ T. Việc bạn bơi cắt ngang quá sớm cũng làm cho bạn dễ va đầu với người bơi phía trước đang đạp tường ra.
7. Đừng đạp tường ngay trước một người đang bơi trờ tới
Khi bạn đang đứng nghỉ trong góc và bạn muốn bơi tiếp, hãy chờ khi không có người khác đang bơi trờ tới trước khi đạp tường ra, nếu không, hoặc bạn sẽ “đâm sầm” vào người ấy hoặc bạn sẽ phải đạp chìm sâu dưới người của họ (khá bất lịch sự đó).
8. Khẽ chạm và vượt qua
Nếu bạn bị một người bơi chậm hơn chặn lại trước mặt, thì điều thường được chấp nhận là bạn hãy khều nhẹ vào bàn chân của họ (khều một lần thôi nha bạn, còn cứ khều khều hoài thì cũng kỳ lắm đó!). Hãy nhớ rằng không phải tất cả người bơi đều có thể cảm nhận được việc khều chân đó, vì vậy hãy kiên nhẫn. Nếu họ đang làm theo hướng dẫn này, họ sẽ bơi sát vào dây để bạn vượt qua. Ngoài ra, việc bơi vượt qua giữa làn đường khi đông đúc sẽ rất nguy hiểm và có nguy cơ xảy ra va chạm trực diện, vì vậy hãy ngước nhìn chiều bơi ngược lại thật kỹ trước khi tăng tốc vượt qua.
9. Hãy để người bơi nhanh hơn vượt qua
Nếu phía sau bạn có một người bơi nhanh hơn thì điều quan trọng là bạn hãy để họ vượt qua. Việc giữ những người bơi nhanh hơn ở phía sau bạn không những là hành vi kém lịch sự (không gì khó chịu bằng mình tăng tốc thì “nó” cũng tăng tốc!), mà còn có thể khiến một dãy dài người bơi bị ách tắc phía sau bạn. Có 2 cách để bạn nhường người khác bơi vượt qua: 1) Nếu sắp đến thành hồ: hãy bơi thẳng vào tường và đứng ngay góc đợi để tất cả những người bơi nhanh hơn phía sau băng chéo quay đầu trước khi tiếp tục bơi; 2) Nếu đang bơi ở giữa hồ: hãy bơi sát vào dây và cho phép người bơi nhanh hơn lướt qua bạn. Còn nếu bạn thường xuyên bị vượt thì bạn có thể cân nhắc chuyển sang làn đường khác chậm hơn.
10. Mang theo đồ của riêng bạn
Đây có vẻ là một điều hiển nhiên, nhưng hãy mang theo dụng cụ bơi của riêng bạn khi đến làn bơi của mình. Tự tiện sử dụng dụng cụ của người bơi khác hoặc hỏi mượn dụng cụ của họ đều làm cho người ta cảm thấy khó chịu. Phao bơi hoặc bàn quạt mà những người bơi khác có thường đã được cân chỉnh để vừa với kích thước tay, chân của riêng họ, vì vậy hãy mang theo dụng cụ của riêng mình.
Chung Tấn Phong
(tổng hợp và viết lại theo các nguồn trên internet)