Phần 1 – Giới thiệu về mũ bơi
Trong tất cả các trang thiết bị tập luyện dùng cho bơi lội (quần áo bơi, kính bơi, chân vịt, bàn quạt, …), dường như mũ bơi là loại dễ chọn lựa nhất. Mọi người thường chọn lựa màu sắc và kiểu dáng là chính. Thật ra, để chọn lựa đúng với yêu cầu của mình, người bơi phải có thêm một số hiểu biết sâu hơn thế, đặc biệt là về chất liệu của mũ bơi – đó chính là yếu tố quyết định của sự chọn lựa mũ bơi của bạn.
Lợi ích của Mũ bơi
Mũ bơi được thiết kế dành cho VĐV bơi lội thi đấu nhằm giảm lực cản thủy động lực học khi bơi. Do có một diện tích bề mặt nhẵn để nước chảy qua, mũ bơi cho phép người bơi di chuyển trong nước nhanh hơn và mượt mà hơn so với khi không có mũ. Điều này rất cần thiết trong các cuộc thi. Thậm chí, có những VĐV bơi lội thi đấu còn đội hai chiếc mũ bơi chồng lên nhau: một chiếc mũ bơi để che tóc, sau đó một chiếc mũ khác phía trên dây đeo của kính bơi để giữ chúng cố định và giảm lực cản hơn nữa.
Ngoài những lợi ích về cải thiện thành tích bơi, còn có nhiều lý do khác để chúng ta nên đội mũ khi bơi:
- Nó giữ cho “phần lớn” tóc của bạn không tiếp xúc với clo từ bể bơi, giúp giảm tác hại mà clo và các hóa chất hồ bơi khác có thể gây ra. Tuy nhiên, không giống như mũ tắm, mũ bơi không được thiết kế để ngăn nước. Do đó, không có gì đảm bảo rằng tóc của bạn sẽ khô hoàn toàn.
- Nó giữ cho mái tóc dài của bạn không phủ xuống mặt khi bơi. Không có gì khó chịu hơn khi bơi và bị một mảng tóc lớn phủ lòa xòa xuống kính bơi làm bạn không thấy đường.
- Nó giữ ấm đầu khi bơi trong nước lạnh hoặc ở vùng nước tự nhiên (tùy vào chất liệu mũ)
- Nó giữ cho tóc không bị rụng trong hồ bơi. Giữ tóc không rụng xuống hồ sẽ giúp hồ sạch hơn cho tất cả mọi người tham gia. Ở các nước, nhiều hồ bơi bắt buộc người bơi phải đội mũ bơi để tránh bộ lọc nước bị tắc do tóc và giữ vệ sinh chung cho mọi người (trừ khi bạn bị hói!)
Chất liệu mũ bơi
Mũ bơi được làm từ nhiều loại chất liệu khác nhau. Phổ biến nhất là silicone, latex và lycra / spandex, nhưng bạn cũng có thể bắt gặp mũ làm từ rubber (cao su), neoprene và polyurethane.
Mũ silicon
Silicone là một trong những vật liệu phổ biến nhất được sử dụng làm mũ bơi. Nó cực kỳ bền, có thể sử dụng trong nhiều năm khi được chăm sóc đúng cách. Silicone chắc chắn là chất liệu mũ yêu thích của các VĐV bơi lội thi đấu vì là chất liệu tốt nhất để giảm lực cản. Không chỉ bền, nó còn có thể đội vào và cởi ra mà không bị giựt tóc (một điểm cộng cho cả nam và nữ!).
? Mũ Silicone: phù hợp với những VĐV bơi lội thi đấu và những người có mái tóc dài.
Mũ latex
Latex là vật liệu mỏng hơn nhiều so với silicone và cũng kém bền hơn. Mũ bơi latex dễ rách hơn, đặc biệt nếu bạn không đội đúng cách hoặc chăm sóc đúng cách. Vì nhẹ hơn silicone nên mũ latex cho phép “khả năng thở” nhiều hơn. Giữ ít nhiệt hơn, những chiếc mũ này có thể phù hợp khi trời nóng bức. Mũ latex nhìn chung cũng rẻ hơn nhiều so với các loại mũ bơi khác. Vì vậy, nếu bạn đang tìm kiếm một chiếc mũ bơi không quá đắt tiền và độ bền không phải là vấn đề đáng bận tâm, thì latex là một chọn lựa.
? Mũ Latex: phù hợp với những VĐV bơi lội thích sự đa dạng. Khi tập luyện trong hồ bơi ấm hơn mức bình thường, việc đội một chiếc mũ dày (silicone) trên đầu chỉ làm cho tình trạng quá nóng trở nên tồi tệ hơn. Lúc đó, mũ latex là một chọn lựa thay thế hoàn hảo. Ngoài ra, việc in logo hoặc viết bằng bút đánh dấu trên mũ bơi latex cũng dễ dàng nên chúng thường được sử dụng trong các cuộc thi ba môn phối hợp.
Mũ rubber
Rubber là một vật liệu đàn hồi phổ biến được làm từ latex. Mũ rubber hơi dày hơn so với các loại mũ latex tương ứng nên thường không co giãn bằng. Tương tự như latex, mũ bơi rubber cũng có trọng lượng nhẹ và tương đối rẻ. Tuy nhiên, nếu bạn bị dị ứng với latex, thì mũ rubber sẽ không phải là lựa chọn lý tưởng do thực tế là nó có nguồn gốc từ latex. Cũng được làm từ rubber là mũ bơi crepe bubble. Kiểu mũ bơi này đặc biệt phù hợp để bơi trong điều kiện lạnh. Do được làm bằng cao su có trọng lượng nặng và lớp cách nhiệt bằng bọt khí, mũ crepe bubble giữ nhiệt để giữ ấm cho người bơi và có xu hướng ngăn nước tốt hơn bất kỳ kiểu nào khác. Mũ crepe bubble còn được biết đến với độ bền và tuổi thọ cao bởi độ dày của chất liệu.
? Mũ Rubber: phù hợp với những người bơi lội “hoang dã” thích nước lạnh
Mũ Lycra và Spandex
Lycra™ là tên đã đăng ký nhãn hiệu cho một loại sợi tổng hợp thường được gọi là spandex hoặc elastane. Mũ bơi làm bằng spandex rất bền và thường sẽ sử dụng được lâu nếu được rửa sạch clo sau mỗi lần sử dụng. Mũ bơi Lycra được biết là rất mềm và sẽ không bao giờ móc hoặc giật tóc của bạn. Tuy nhiên, vì Lycra là một loại vải nên những chiếc mũ này sẽ cho phép nước chảy qua vật liệu khi bơi. Chất liệu mũ có thể thấm nước và không hiệu quả bằng silicone hoặc latex, nhưng vẫn sẽ giảm lực cản ở mức độ lớn hơn so với việc không đội mũ. Vì điều này, mũ bơi Lycra không lý tưởng để sử dụng trong thi đấu. Chúng chủ yếu được sử dụng để luyện tập hoặc chống nắng. Đội mũ chịu lực cản cao hơn trong khi luyện tập thực sự sẽ giúp bạn thể hiện tốt hơn khi đội mũ silicone khi thi đấu. Để cơ thể bạn quen với mức độ lực cản cao hơn sẽ cho phép bạn đạt được thành tích tốt hơn khi thi đấu.
? Mũ Lycra/Spandex: phù hợp với những người bơi lội giải trí tìm kiếm sự thoải mái
Mũ Neoprene
Neoprene là một loại cao su tổng hợp, thường được sử dụng cho chất liệu wet suit. Cũng giống như wet suit, mục đích của mũ bơi neoprene là giữ một lớp nước mỏng gần cơ thể để tác dụng như lớp cách nhiệt. Điều này làm cho mũ neoprene trở thành sự lựa chọn tuyệt vời cho những người bơi trong hồ nước lạnh, hồ, sông hoặc đại dương. Mặc dù vậy, bạn vẫn cần phải mặc wet suit: trái với lầm tưởng phổ biến rằng 45% nhiệt mất đi qua đầu, đầu thực sự chỉ chiếm 10% diện tích bề mặt cơ thể bạn. Vì vậy, một chiếc mũ bơi giữ nhiệt sẽ chỉ giúp ích cho bạn nếu phần còn lại của cơ thể bạn cũng được che phủ. Vì chúng không làm giảm lực cản một cách hiệu quả, mũ bơi neoprene phù hợp với những VĐV bơi ở điều kiện tự nhiên và VĐV ba môn phối hợp hơn là VĐV bơi thi đấu trong hồ bơi nước nóng. Ngoài ra, mũ neoprene không kéo giật tóc.
? Mũ Neoprene: phù hợp với những người bơi lội ở điều kiện tự nhiên.
Kích thước mũ bơi
Hầu hết mũ bơi đều có một kích cỡ, dạng vừa cho tất cả, nhưng một số sẽ có kích thước nhỏ, vừa, lớn, v.v.. Nhiều nhà sản xuất mũ bơi thiết kế mũ cho người lớn hoặc trẻ em với mũ trẻ em (junior cap) nhỏ hơn. Đối với trẻ em, nếu không tìm được mũ bơi phù hợp với kích thước đầu thì tốt nhất là tạm thời không nên mua. Nhiều trẻ đội mũ bơi xộc xệch, “lùng bùng” một cục trên đầu thì vừa khó coi vừa không có tác dụng gì.
Phần 2 – Một số mẹo sử dụng mũ bơi
Cách đội mũ bơi
Trước khi đội mũ bơi, bạn cần đảm bảo rằng móng tay của mình không dài hoặc lởm chởm để tránh làm rách hoặc thủng chất liệu. Ngoài ra, hãy nhớ tháo bỏ bất kỳ đồ trang sức nào như nhẫn sắc nhọn có thể mắc vào mũ bơi. Nếu để tóc dài, bạn nên búi tóc cao và cố định bằng dây thun giống như khi thi đấu. Sau đó, giữ mũ bơi mở rộng bằng cả hai tay, đảm bảo rằng các ngón tay của bạn ở bên trong mũ và ngón cái ở bên ngoài. Bắt đầu từ trán, kéo mũ qua tóc và xuống gáy. Bất kỳ sợi tóc lơ thơ nào cũng có thể được giấu dưới mũ.
Để mũ bơi không kéo tóc
Mũ bơi được làm từ các loại vải mềm như Lycra sẽ không kéo tóc. Nhưng, như đã thảo luận ở trên, những vật liệu này không phải là tốt nhất để giảm lực cản. Nếu bạn cần bơi với mũ rubber, silicone hoặc latex để thi đấu, hãy thử sử dụng baby powder (phấn trẻ em) hoặc talcum power (phấn rôm) trong mũ khi bảo quản, giúp bạn dễ dàng đội vào mà không bị vướng tóc.
Có thể dùng mũ bơi để che tai không?
Đây là một mẹo khó vì mũ bơi không phải để giữ cho tai của bạn khô hoặc được che theo bất kỳ cách nào. Nếu việc ngăn nước (chẳng hạn như đối với những người đã phẫu thuật ống tai) là rất quan trọng, thì việc chỉ dựa vào mũ bơi không phải là ý kiến hay. Thay vào đó, bạn nên thử đeo một băng tai neoprene (neoprene ear band) bên dưới mũ bơi (bạn có thể đặt hàng trên Tiki hoặc Lazada để mua). Băng tai được các bác sĩ tai mũi họng thiết kế và khuyên dùng, dành riêng cho những người có vấn đề về ống tai. Bạn cũng có thể thử sử dụng nút bịt tai (ear plug) được thiết kế đặc biệt để ngăn nước. Chúng có thể được kết hợp với một băng tai để tăng cường sự bảo đảm. Có thể đeo cả nút bịt tai và băng tai cùng với mũ bơi.
Nhét tai bơi lội TYR Soft Silicone Ear Plugs
Mũ dành cho người bơi có mái tóc dài
Nếu bạn có mái tóc dài, bạn có thể cần một chiếc mũ bơi dành cho tóc dài! Các nhãn hiệu TYR, Speedo có sản xuất mũ bơi dành cho tóc dài bằng silicon. Được thiết kế đặc biệt cho những người bơi có mái tóc dài, những chiếc mũ này có thêm một chút khoảng trống ở phía sau. Vì được làm bằng silicone nên những chiếc mũ này rất bền. Nếu bạn không thể tìm thấy một chiếc mũ bơi dành riêng cho tóc dài, bạn cũng có thể tìm mua một chiếc mũ bơi lớn hơn một size để bạn có thêm chỗ cho mái tóc của mình (nếu chiếc mũ bạn muốn có nhiều kích cỡ).
Cách chăm sóc mũ bơi
# 1: Rửa sạch bằng nước lạnh?
Rửa sạch đơn giản bằng nước mát sau mỗi lần ngâm mình trong hồ bơi sẽ giúp kéo dài thời hạn sử dụng các loại đồ bơi, và mũ bơi của bạn cũng không ngoại lệ. Việc xả sạch nước khử trùng bằng clo trên mũ mất khoảng năm giây và có thể được thực hiện dưới vòi sen hoặc khi xả bộ đồ bơi của bạn sau khi tập.
# 2: Phơi khô bên ngoài túi bơi?
Để mũ silicone hoặc latex dưới ánh nắng mặt trời hoặc trong xe hơi nóng sẽ phá hủy nó. Đặc biệt với mũ latex, việc lấy mũ ra khỏi túi ẩm và để khô trong không khí sẽ làm tăng đáng kể tuổi thọ của mũ.
# 3: Rắc phấn em bé / phấn rôm?
Để chăm sóc bổ sung, khi bạn về nhà và mũ gần như đã khô, hãy rắc một ít phấn rôm hoặc phấn em bé vào bên trong mũ. Nó sẽ giúp hút hết độ ẩm còn sót lại và giữ cho mũ của bạn đẹp và dẻo (lưu ý, mẹo này không áp dụng cho mũ spandex hoặc lycra)
Khi nào cần thay mũ bơi
Nếu bạn phát hiện có nấm mốc phát triển trong mũ, bạn có thể cố gắng làm sạch nó bằng chất tẩy và nước nhưng điều này cũng có nguy cơ làm thoái hóa mũ bơi. Ngoài ra, nếu bạn thấy một lỗ thủng trên mũ thì đó là lúc bạn nên thay một cái mới. Các lỗ giãn ra nhanh chóng, đặc biệt là khi bạn cố kéo nó qua đầu.
Tóm lại:
Mũ bơi có nhiều lợi ích, không chỉ dành riêng cho VĐV bơi thi đấu mà cả cho người bơi bình thường. Đối với VĐV bơi thi đấu, việc sắm một chiếc mũ bơi xịn là điều bắt buộc để làm giảm bớt lực cản do ma sát (ngoại trừ những VĐV bơi cạo nhẵn tóc!). Còn đối với người bơi bình thường, mũ bơi có thể giúp ích cho việc giữ tóc không vướng víu khi bơi, giữ nhiệt (khi cần), giữ tóc đỡ tiếp xúc với clo, và đặc biệt là giữ tóc không rụng trong hồ bơi làm mất vệ sinh chung.
Do đó, dù việc đội mũ bơi hay không là hoàn toàn tùy thuộc vào bạn, nhưng với những lý do chính đáng như trên, bạn hãy tìm mua cho mình một chiếc mũ bơi phù hợp vì lợi ích của chính bản thân mình và vì mọi người đang cùng bơi với bạn!
Chung Tấn Phong
