Trích dịch trong sách “Swimming for Total Fitness – A Progressive Aerobic Program”
của tác giả Jane Katz, Ed. D.
Người dịch: Chung Tấn Phong
Hỏi: Tại sao hồ bơi bỏ hóa chất xuống nước hồ?
Đáp: Trước hết, hóa chất giữ cho nước hồ sạch, an toàn và có thể bơi được. Clo sử dụng cho nước hồ bơi (hơi khác so với loại sử dụng trong chất tẩy trắng quần áo) là một trong những loại hóa chất làm vệ sinh nước hồ hiệu quả nhất cho đến thời điểm hiện nay. Nó giúp tiêu diệt vi khuẩn và tảo, và có thể được thấy dưới dạng khí, chất lỏng hoặc bột. Clo cũng “tiêu thụ” những chất làm đục nước khác: mồ hôi (bạn có nhận thấy mình đổ mồ hôi khi bơi không?), kem chống nắng và các mỹ phẩm khác, các chất khử mùi … Vì vậy nó cũng giúp giữ cho nước trong.
Các hóa chất cũng dùng để cân bằng độ pH. Nếu nước có tính chất hoặc quá kiềm hoặc quá acid, nó có thể gây ra sự kích thích mắt, tai và da và thúc đẩy sự gia tăng vi khuẩn. Sodium bicarbonate (còn gọi là Soda) được dùng để làm tăng độ pH. Acid Muriatic (hay còn gọi là acid Clohydric) được dùng để làm giảm độ pH.
Hỏi: Clo có thấm qua da không?
Đáp: Không, nhưng ít nhất bạn cũng nên tắm lại bằng nước, tốt nhất là tắm sạch lại bằng xà phòng, sau khi bơi.
Hỏi: Tại sao rửa sạch tất cả clo trên da là quan trọng?
Đáp: Vì clo và nước muối tẩy chất dầu giữ độ ẩm tự nhiên cho da của bạn. Điều nghịch lý là việc ngâm nước kéo dài trong bất cứ loại nước nào có thể thật sự làm da của bạn bị khô. Vì vậy, hãy dùng một loại xà phòng dưỡng ẩm khi bạn tắm sau khi bơi. Sau đó, khi da của bạn vẫn còn hơi thấm ướt, hãy xoa kem dưỡng ẩm, loại có chứa urea hoặc acid lactic là tốt nhất. Những người có làn da khô hoặc da “nhạy cảm” hoặc da bị chàm (nổi mẩn đỏ) thì cần phải cẩn trọng hơn vì clo sẽ làm cho tình trạng của họ trở nên tồi tệ hơn, do đó nếu bạn rơi vào các dạng này, sử dụng một loại mỹ phẩm dưỡng ẩm là điều cực kỳ quan trọng.
Hỏi: Vậy điều đó có nghĩa là clo sẽ tốt với những người có da dầu (da nhờn)?
Đáp: Đúng vậy. Clo sẽ giúp làm sạch da nhờn bằng cách tẩy lớp dầu dư thừa. Những người bị mụn trứng cá cũng sẽ có khuynh hướng thấy sự cải thiện. Và những người đi bơi thường sẽ được miễn nhiễm với bệnh “mụn trứng cá của người tập thể thao” – một loại bệnh do mồ hôi và thân nhiệt quá cao làm tăng việc tiết ra dầu làm bít các lỗ chân lông.
Hỏi: Đôi khi da tôi bị ngứa giữa những lần bơi. Tại sao?
Đáp: Đó có thể là chứng “ngứa của VĐV bơi”, đặc biệt xảy ra khi bơi ở môi trường nước tự nhiên. Nó là một phản ứng dị ứng với động vật ký sinh (một loại sán máng) thâm nhập vào bề mặt da. Sự phơi nhiễm lặp đi lặp lại cuối cùng sẽ dẫn đến vết mẩn đỏ ngứa kéo dài khoảng 3 ngày. Cách điều trị tốt nhất là dùng calamine lotion (kem calamine bôi ngoài da) và antihistamines (thuốc kháng histamine dùng điều trị dị ứng).
Bạn cũng có thể bị ngứa nhất thời sau một lần bơi đòi hỏi nỗ lực cao. Điều này thường xảy ra sau bài tập nặng ở bất kỳ dạng nào và về thực chất, chẳng liên quan gì đến bơi, clo hoặc nước. Khi bạn tập luyện, các mạch máu giãn nở do lưu lượng máu lưu thông nhiều hơn, và khi bạn ngừng, các mao mạch thắt lại, đôi khi gây ra “các vết ngứa”.
Hỏi: Có phải VĐV bơi đặc biệt dễ bị nấm bàn chân (còn gọi là athlete’s foot) và nấm da đùi (thường ở vùng bẹn)?
Đáp: Cả hai loại bệnh này đều do nhiễm nấm, thực ra xảy ra ở VĐV bơi ít hơn nhiều so với những VĐV của các môn khác. Nấm phát triển ở những môi trường nóng và ẩm ướt. Do VĐV bơi không tỏa nhiều nhiệt và đổ mồ hôi nhiều như những VĐV trên cạn, việc nhiễm loại nấm này không phải là một vấn đề lớn. Dĩ nhiên, trừ phi bạn không lau khô bàn chân và vùng bẹn một cách đúng đắn sau khi tắm. Tương tự như vậy, tai cũng có thể bị nhiễm nấm. Thoa một ít cồn lên vùng bị ảnh hưởng với một cái tăm bông để nước thừa bay hơi nhanh. Rắc một ít phấn lên bàn chân cũng là một ý kiến hay. Đi giày da hay dép da ở khu vực phòng thay quần áo và khu vực tắm hoàn toàn không tốt bởi vì nấm đang bao quanh bạn, luôn luôn, chỉ chực chờ cơ hội để phát triển.
Nếu bạn bị nấm bàn chân hay nấm vùng bẹn, dùng các loại thuốc thoa không cần kê đơn của bác sĩ cũng có thể chữa khỏi, nhưng nếu không có hiệu quả nhanh, hãy đi khám bác sĩ để được cho thuốc mạnh hơn nhằm giữ cho nấm không lan rộng.
Hỏi: Tôi có thể vẫn bị sạm nắng khi đang ngâm trong nước?
Đáp: Đúng. Ít người nhận thấy rằng tia nắng mặt trời chiếu xuyên qua nước. Vì vậy, nếu bạn bơi ngoài trời, hãy dùng kem chống nắng (sunscreen hoặc sunblock). Để có kết quả tốt nhất, hãy thoa kem ít nhất một giờ trước khi bơi ngoài trời, và thoa lại sau khi bạn đã rời khỏi nước. Dùng kem chống nắng có chỉ số SPF phù hợp. Số càng lớn, hiệu quả bảo vệ càng lớn.
Hỏi: Có biện pháp đặc biệt nào tôi phải làm để bảo vệ tóc của tôi?
Đáp: Nước, đặc biệt nếu là nước được khử trùng bằng clo hoặc nước biển, sẽ làm khô tóc cũng như làm khô da của bạn. Sau khi bơi, ít nhất là gội rửa tóc của bạn bằng nước để clo và các hóa chất khác trôi đi càng nhiều càng tốt. Sẽ còn tốt hơn nữa nếu dùng dầu gội nhẹ (mild shampoo) đối với loại tóc khô và tóc bị hư tổn. Chỉ dùng dầu gội một lần, sau đó dùng dầu xả để bổ sung chất dầu và giúp tóc không bị rối. Nếu bạn thấy tóc bị khô, dính, hoặc bị xỉn, hãy cân nhắc thay đổi dầu gội. Một số dầu gội có thể tẩy rửa lớp cặn hóa chất mà các dầu gội khác không thể. Có một số dầu gội và dầu xả có công thức đặc biệt dành cho những người đi bơi trong nước được khử trùng bằng clo.
Để giảm đến mức tối thiểu việc phơi nhiễm hóa chất ngay từ đầu và giữ cho tóc không bị rối, quấn vào nhau, hãy đội nón bơi – dù tóc bạn có ngắn đi nữa. Mặc dù không có nón bơi nào hoàn toàn không thấm nước nhưng nón bơi có một số tác dụng bảo vệ. Nếu bạn không đội nón bơi, tóc của bạn hoàn toàn phơi nhiễm với hóa chất hồ bơi và nó bị xoắn trong nước giống như cách thức quần áo của bạn bị xoắn trong máy giặt. Kinh nghiệm cho thấy đội một nón vải thun Lycra dưới một nón latex (cao su) hoặc nón silicone cũng là một ý kiến hay. Lycra không phải là chất liệu chống thấm nhưng nó là vải mềm, hút nước có tác dụng như một vật đệm giữa tóc và nón bên ngoài – là nón đôi khi kéo giật và làm rối tóc.
Hỏi: Tóc nhuộm có cần chăm sóc gì đặc biệt không?
Đáp: Tóc đã được xử lý về mặt hóa học thì xốp hơn và dễ gãy hơn tóc “nguyên thủy”, vì vậy tóc nhuộm dễ bị đứt, chẻ ngọn và thậm chí là bị bạc màu. Hãy cẩn thận hơn để giữ tóc bạn khô (hiện đã có nón bơi Velcro) và đối xử với tóc thật nhẹ nhàng khi ướt – chải tóc rối với một lược răng thưa, bắt đầu chải nhẹ từ phần đuôi tóc trước và dần dần chuyển lên đến phần chân tóc.
Hỏi: Tôi có nên cắt tóc ngắn nếu đi bơi thường xuyên?
Đáp: Tóc ngắn không có ý nghĩa đối với bơi lội. Vì bạn đi bơi, và vì thế bạn gội đầu ít nhất 3 lần một tuần, nên hãy chọn một một kiểu tóc – dài hoặc ngắn hoặc trung bình – mà bạn không cần phải mất thời gian quá nhiều để giữ nó đẹp. Kiểu tóc nào mà bạn có thể gội và để khô tự nhiên là lý tưởng. Hạn chế dùng máy sấy tóc và máy cuộn tóc bằng điện bởi vì chúng tốn nhiều thời gian, tốn nhiều không gian và làm hư tóc. Để giảm bớt thời gian gội đầu và làm khô tóc, hãy sắp xếp thời gian bơi vào những ngày mà bạn thường phải gội đầu (hoặc ngược lại).
